शून्यातून विश्व साकार करणारा बोमन इराणी

बोमध इराणी तुम्हाला आवडतो का ?मुन्नाभाई एम.बी.बी.एस. मधला डॉ.रस्तोगी,थ्री इडियटस मधला इंजिनीअरींग कॉलेजचा प्रिंसिपल, प्रो.सहस्त्रबुद्धे उर्फ व्हायरस,आणि अशाच अनेक विविधरंगी भुमिकांमुळे बोमन आज एक लोकप्रिय अभिनेता आहे. पण बोमनचा एक विनोदी अभिनेता बनण्यापर्यंतचा प्रवास सोपा होता का…?बोमनचा जन्म मुंबईतल्या एका पारशी घरात झाला, बोमन जन्मण्याच्या सहा महिने आधीच बोमनच्या वडीलांचे निधन झाले बोमनला तीन बहिणी, दोन मावश्या,आणि एक आत्या होती. सतत स्त्रियांच्या सहवासात राहील्यामुळे लहानग्या बोमनचाही स्वभाव काळजी करणारा आणि भित्रा झाला होता.त्याला डिस्लेक्सिया नावाचा रोग होता, शाळेत,अभ्यासात बोमन अतिशय मंद होता बोलताना तो तोतरे बोलायचा, त्यामुळे त्याचे मित्र त्याची कायम मस्करी उडवायचे.न्युनगंडामुळे बोमन इराणी स्वतःला अपयशी मानु लागला होता, त्याने स्वतःसाठी कसलीही मोठी स्वप्ने पाहिली नाहीत.

त्याचे मित्र डॉक्टर, इंजिनीअर आणि सी.ए. झाले, मात्र बोमन कधीच काही मोठे मिळवण्यासाठी स्वतःला पात्र समजायचा नाही. बोमनने स्वतःसाठी वेटरचा जॉब निवडला बोमनची आई कुटुंबाची उपजीविका चालवण्यासाठी फरसाण, फाफडा वगैरे तयार करुन पदार्थ विकायची. बोमनचे ग्रॅंट रोडवर फरसाण विक्री करायचे आठ बाय आठ फुटाचे एक छोटेशे टपरीवजा दुकान होते. वयाच्या बत्तीस-तेहतीस वर्षांपर्यंत बोमन इराणी त्या दुकानातुन जेमतेमच उत्पन्न कमवायचा. ग्रॅंट रोड हा मुंबईचा एक रेड लाईट एरिया आहे, सगळी रफ पब्लिक त्याच्या दुकानात यायची. ह्या सगळ्या परिस्थितीची बोमनला चीड आली.बोमनने साईड बिजनेस म्हणुन फोटोग्राफी सुरु केली. १९९०-९२ चार तो काळ असेल. बोमन क्रिकेट, फुटबॉल खेळणाऱ्या मुलांचे छान-छान फोटो काढायचावीस-वीस रुपयांना ते फोटो त्या मुलांच्या आईवडीलांना विकायचा. अशा प्रकारे काही रुपये त्याने जमा केले होते.

उटीची ट्रिप ठरली ट्रिंग पाॅईंट

लग्नानंतर सात वर्षांनी आपल्या बायको मुलांना घेऊन उटी फिरायला गेला,जमलेली बचत फार मोठी नव्हती म्हणुन, छोट्या बजेटमधले हॉटेल त्याने बुक केले. पण ते हॉटेल अतिशय निकृष्ट दर्जाचे निघाले. एखाद्या भुतबंगल्याप्रमाणे असलेल्या त्या हॉटेलात अत्यंत भीतीदायक असे वातावरण होते, व.हॉटेलच्या खोलीत फक्त एकच झिरोचा बल्ब होता बोमन म्हणतो, तो झिरो लाईट पाहुन मला स्वतःचीच, माझ्या गरीबीचीच जबरद्स्त चीड आली होती. आयुष्यात पुन्हा कधी अशी ‘झिरो लाईट मोमोंट’ येऊ नये म्हणुन मी, संपुर्ण जिवनभर मी झोकुन देऊन मेहनत करेन असा मी चंगच बांधला,”पुढे ह्याच झिरो लाईटने बोमनचे आयुष्यच बदलावुन टाकले.

बोमन इराणीला मुंबईत होणाऱ्या बॉक्सिंग ऑलंपिकबद्द्ल माहिती मिळाली. तो ऑलिंपीक च्या ऑफिसमध्ये गेला, व त्याने बॉक्सिंगचे फोटो काढण्याची परवानगी मागितली. पण तिथल्या डायरेक्टरने ती धुडकावुन लावली. बोमनने अनेक अर्ज विनंत्या केल्या, आर्जवे केली. मी फ्रीमध्ये काम करीन असे ही सांगितलेतेव्हा तो खडुस डायरेक्टर थोडासा नरमला. सध्या राज्यस्तरीय बॉक्सिंग स्पर्धा चालु आहेत, त्याचे फोटो पहिलाद्यां काढुन आण. तुझ्यातली गुणवत्ता बघुन तुला काम देऊ असे सांगितलेबोमन कंबर कसुन कामाला लागलापुढचे सहा महिने बोमनने प्रचंड मेहनत घेतली,कसेही करुन त्याला हे कॉन्ट्रॅक्ट मिळवायचेच होते,ह्या एकाच विचाराने त्याला पुर्ण झपाटले होते.

उठता-बसता, खाता पिता, त्याला फक्त आणि फक्त बॉक्सिंगचे फोटोच दिसायचे. माझं काम आणखीण उत्कृष्ट कसे होईल, हा एकच विचार त्याच्या डोक्यात असायचा.तो कॅमेरा गळ्यात घेऊन आठ आठ – दहा दहा तास बॉक्सिंगच्या मॅचेस च्या ठिकाणी तळ ठोकुन बसायचा,त्यादरम्यान त्याने अप्रतिम फोटोग्राफ्स शुट केले.सगळे फोटोग्राफर फक्त व्यवसाय आणि कामाचा भाग म्हणुन फोटो काढायचे,बोमन मात्र पॅशनेट होता.शेवटी जागतिक बॉक्सिंग ऑलंपिकचा ऑफिशीयल फोटोग्राफर म्हणुन बोमनचीच निवड झाली.

अमेरिकन कॉन्ट्रॅक्टने मिळवून दिली रॉयल्टी

अमेरीकेतल्या मॅनेजरची बोमनने अपॉईंटमेंट घेतली. त्याने बोमनला तीन फोटो काढायची ऑर्डर दिली,एक, अमेरीकन बॉक्सर समोरच्या मुष्ठियोद्ध्याला एक जोरदार पंच मारेल तेव्हाचा…दुसरा समोरचा बॉक्सर जमिनीवर पडलेला असताना, अमेरीकन बॉक्सर उन्मादाने उड्या मारतानाचा…आणि तिसरा,सामना जिंकल्यानंतर पंचाने अमेरीकन बॉक्सरचा हात उंचवतानाचा…ह्या प्रत्येक फोटोबद्द्ल बोमनला तीनशे डॉलर्स मिळणार होते.बोमन जोमाने कामाला लागला.इथपर्यंत पोहोचण्यासाठी मागचे सहा-आठ महिने त्याने प्रचंड मेहनत केली होती.आता यश अगदी दृष्टीपथात होते. त्याने रिंगच्या बाजुचा एक योग्य कोपरा निवडला.सामना सुरु झाला, पण बोमनचे नशीब त्याच्यावर जणु रुसले होतेबोमनचे ग्रह काही ठिक नव्हते की काय माहीती ! पण त्या दिवशी अमेरीकन बॉक्सर सपाटुन मार खात होततीनपैकी एकाही फोटोची शक्यताच दिसत नव्हती.

बोमनचे स्वप्न जमीनदोस्त होण्याच्या मार्गावर होतेत्याची मेहनत पाण्यात चाललेली त्याला समोर दिसत होतीहातातोंडाशी आलेला घास हिरावला जाताना जे तीव्र दुःख होते,अगदी तसेच दुःख त्याच्या मनात साठुन आले होते.त्याच्या डोळ्यात पाणी तरळले, उर भरुन आलाएकेक ठोसा अमेरीकन बॉक्सर खात होता, पण त्याच्यापेक्षा कितीतरी मोठे दुःख बोमनला होत होते.बोमनने स्वतःला समजावले.मी आणखी मेहनत करीन, एके दिवशी नियतीला माझी नक्की दया येईल.आणि त्याची आर्त प्रार्थना बहुधा ब्रम्हांडापर्यंत जाऊन पोहोचली असावीचमत्कार घडावा असे काही रिंगमध्ये घडले.़पंचेचाळीस मिनीटे मार खाणारा अमेरीकन बॉक्सर त्वेषाने उठला.त्याने समोरच्या बलाढ्य मुष्टियोद्धयाला एकच जोरदार तडाखेबाज पंच मारला.

बोमनने तो क्षण अचुक टिपलासमोरचा बॉक्सर खाली पडला, बोमनने दुसरा क्लिक केलाआणि अमेरीकन बॉक्सर विजेता झाला, बोमनने तिसरा क्लिक केलात्या बॉक्सरला झाला नसेल तितका आनंद बोमनला झाला होतात्याने तात्काळ धावतपळत स्कुटरवरुन आधी फोटो डेव्हलपिंगची लॅब गाठली, मग टेलिफोन ऑफीसला पोहोचलातिथुन त्याने अमेरीकेला फोटोज् स्कॅन करुन पाठवलेपण रात्रीचे दोन वाजले तरी फोटो अमेरीकेला पोहोचले नाहीत, असा फोन आलदुसऱ्या दिवशी बोमन पुन्हा टेलीफोन ऑफीसला पोहोचलाती मशीन मुख्यमंत्र्याच्या कार्यक्रमासाठी पॅक करुन नेण्यात येणार आहे, असे त्याला सांगण्यात आले.बोमन खवळला, त्याने तिथे प्रचंड आरडाओरडा केलासरकारी यंत्रणेच्या अशा भोंगळ कारभारामुळे भारताचे नाक कापले जाईल, असे त्याने ऑफीसरला ठासुन सांगितलेत्याच्या ह्या हृदापासुन केलेल्या युक्तिवादाचा परिणाम झालाआणि पॅक केलेली मशीन परत उघडण्यात आली.फोटो अमेरीकेला पाठवले गेले.बोमनला नऊशे डॉलर्सची रॉयल्टी मिळाली.एके दिवशी फोटोसेशन करण्यासाठी बोमनच्या स्टुडीओत सुप्रसिद्ध कोरीओग्राफर शामक दावर आला शामकने बोमनला नाटकात काम करशील का असे विचारले.व त्याची भेट प्रसिद्ध नाटककार अल्काझी पद्मसी यांच्यासोबत करुन दिली.

बोमन साशंक होता,अल्काझीनी तर बोमनला पाहिल्याबरोबर चक्क नाकारले.पण शामक दावर आपल्या मागणीवर अडुन राहीला.अल्काझींना त्याने बोमनला घ्या, नाहीतर मी नाटक सोडुन देईन अशी धमकीच दिली.बोमनला आपल्या पहिल्या नाटकात एका वेश्येच्या दलालाचा एक छोटासा रोल मिळाला,पुढची पाच-सात वर्ष बोमनने नाटकाचे मैदान गाजवले.एकदा त्याचे नाटक विधु विनोद चोप्राने पाहिले, आणि त्याला चित्रपटात काम करण्याविषयी विचारले.बोमन त्यासाठी तयार नव्हताच.पण राजु हिराणी हा चोप्रांचा असिस्टंट बोमनच्या स्टुडीओत आलापंधरा मिनीटांसाठी ठरलेली ही भेट पुढचे आठ तास कशी चालली, हे दोघांनाही कळलेच नाहीबोमनने स्वतःला राजुच्या हातात स्वाधीन केले ह्यावेळी बोमन पंचेचाळीस वर्षांचा होता.आणि मुन्नाभाईमधले मामु नावाचे पात्र अवतरले.त्यासाठी बोमनला त्यावर्षीचे बेस्ट कॉमेडी फिल्मफेअर अवॉर्ड मिळाल.पुढे बोमनन मागे वळून बघितल नाही.त्याचा थ्री इडियट्स सुपर हिट ठरला त्यातील विरू सहस्त्रबुद्धे ऊर्फ वायरस ही व्यक्तिरेखा चांगलीच गाजली. या रोलसाठी त्याने आपली लहानपणीची तोतरे बोलण्याची खास लकब वापरली होती. एक मंदबुद्धी, तोतरा बोलणारा, दहा एक वर्ष वेटरची कामे करुन, वयाच्या तेहतीसाव्या वर्षी फरसाणची टपरी चालवणारा एक माणुस वयाच्या पंचेचाळीसाव्या वर्षी चित्रपटात डेब्यु करतो काय ?आणि साठाव्या वर्षापर्यंत ऐंशी हुन अधिक चित्रपट करतो काय? सगळेच थक्क करुन टाकणारे आहे.